Vrijwilligers aan het woord

Marvin is een van onze vrijwilligers bij Onbeperkt Luisteren. Marvin heeft een ernstige chromosoomafwijking. Artsen gaven hem als baby niet langer dan een jaar of twee. Nu, op zijn 29e, neemt hij zijn vechtlust en optimisme mee in zijn chatgesprekken voor de Luisterlijn.

“Ik heb een ernstige chromosoomafwijking, acompemelic dysplasia. Als gevolg daarvan zijn onder andere mijn longen niet goed ontwikkeld en heb ik maar 43% van een normale longcapaciteit. De eerste twee jaar van mijn leven heb ik bijna continu in het ziekenhuis gelegen en later moest ik er vaak meerdere keren per week naartoe. Het doet natuurlijk iets met je als kind wanneer je elk jaar te horen krijgt dat het je laatste zal zijn. Bij mij heeft dat een grote vechtlust losgemaakt. Ik dacht: ik ga er het beste uithalen, want ik ben er binnenkort niet meer. “

Ik had een uitdaging nodig
“Toen ik volledig werd afgekeurd, kwam ik terecht op de dagbesteding. Daar concludeerde ik al snel dat ik dat ontgroeid was en meer uitdaging nodig had. Ik wil gesprekken op niveau kunnen voeren. Daarom ben ik simpelweg gaan googelen op vrijwilligerswerk; iets dat gecombineerd was met een opleiding. Ik wil namelijk wel iets leren. Dat vond ik bij de Luisterlijn: er worden eisen aan je gesteld, je krijgt een training én je kunt er voor mensen zijn.“

Er is altijd perspectief
“Ik put veel dankbaarheid uit dat ik mensen in een penibele situatie wat lucht kan geven. Vanwege mijn ziekte heb ik veel ervaring in de zorgsector en ik begrijp dat het soms heel zwaar is, of zwaar aanvoelt, maar ik heb geleerd dat er altijd perspectief is. Hopelijk kan ik mensen iets meegeven van mijn eigen levenshouding: je leeft maar één keer, het is belangrijk dat je blij kunt zijn dat je op de wereld bent gezet. Als ik iemand dat kan meegeven, is een gesprek waardevol geweest.”

Meedenken zonder belangen
“Het grote voordeel van praten met iemand die je verder niet kent, is dat je je verhaal kunt vertellen, zonder dat het meteen therapie of een behandeling is. Een externe partij denkt zonder belangen met je mee. Je naasten hebben de neiging je te gaan troosten, maar het kan fijn zijn om juist een ander soort gesprek te hebben. Ik sta er nuchter in en heb een bepaalde afstand, waardoor ik mensen gewoon kan laten vertellen wat ze is overkomen. Daarmee krijgen ze de kans hun gedachten te ordenen en vaak is dat al voldoende om weer vooruit te kunnen.”

Judith (40) werkt parttime bij een grote scholengemeenschap en is rolstoelgebonden vanwege een hersenbeschadiging. In haar vrije tijd is ze is vrijwilliger bij de Luisterlijn. “Dit werk heeft me een heel ander perspectief gegeven.”

“Ik word vaak beoordeeld op mijn rolstoel. Die werpt een drempel op, omdat dat is wat mensen als eerste zien. Bij de Luisterlijn heb ik daar geen last van, daar gaan mensen gewoon tegen me praten. De anonimiteit werkt dus twee kanten op: ik weet niet wie er belt, maar ook wie ik zelf ben, doet er niet toe. Op deze manier drempelvrij communiceren, dat is echt nieuw voor mij.”

Bredere horizon
“Je kunt dit werk alleen doen als je ruimte over hebt voor een ander. Dat betekent niet dat je je eigen leven volledig op orde hoeft te hebben, maar je moet je eigen problemen wel tijdelijk kunnen parkeren om er volledig te kunnen zijn voor de ander. Ik merk dat ik ruimdenkender word dankzij de gesprekken die ik voer: je gaat zien dat veel levens anders verlopen dat het jouwe, zonder daarover een waardeoordeel te hebben. Ook ben ik me er meer van bewust wat er allemaal kan spelen achter de voordeur en wat dat voor mensen betekent. Ik krijg kijkjes in de levens van anderen met wie ik anders nooit in contact was gekomen; dat heeft mijn horizon verbreed.”

Heftig gesprek
“Ik heb als vrijwilliger ook altijd veel bestuurswerk gedaan, maar daar begint na de vergadering het werk eigenlijk pas. Mijn werk voor de Luisterlijn kost een paar uur, maar daarna ben ik ook echt klaar en kan ik weer tijd aan mijn gezin besteden. Toch doe je dit er niet zomaar naast. Ik wilde onlangs naar huis gaan na een nachtdienst, maar nam nog een laatste oproep aan. Dat bleek een vrouw te zijn die haar stem kapot had geschreeuwd van wanhoop. Na zo’n heftig gesprek kan ik niet meteen naar huis om mijn moederrol weer op te pakken. In dit geval heb ik zelf even gebeld met de achterwacht van de Luisterlijn om het af te sluiten. ”

Oprechte interesse
“Dat mijn werk voor de Luisterlijn me veranderd heeft, merk ik ook op mijn werk: ik leg bijvoorbeeld makkelijker contact met collega’s. Ze zijn verrast dat ik oprecht interesse toon. Zo probeer ik de menselijkheid terug te brengen in een omgeving met een hoge prestatiedruk. Voorheen had ik dat misschien wel gewild, maar niet gedaan. Mijn perspectief op de wereld is veranderd door de Luisterlijn. Ik probeer meer de mens te zien onder de oppervlakte. Dit heeft me écht iets gebracht en ik leer nog steeds bij. Ik zou dit werk wel veel meer kunnen doen, zo waardevol vind ik de gesprekken!”

Chaja (29) kwam online een vacature voor vrijwilligers werk bij de Luisterlijn tegen. Omdat ze blind is, werd het opleidingsmateriaal en de chatsoftware voor haar aangepast. “Je leert veel door ervaringen van anderen te horen.”

“Ik was een beetje zoekende toen ik de Luisterlijn tegenkwam. Ik had op dat moment geen werk, wilde graag iets voor een ander kunnen betekenen, maar wist niet goed wat. De chauffeur van de regiotaxi raadde me aan eens naar vrijwilligerswerk te kijken. Nu chat ik al twee jaar voor de Luisterlijn.”

Ruimte geven
“De meeste mensen willen gewoon graag even hun verhaal kwijt. Ze zoeken bevestiging of een gesprek dat hen helpt om over hun problemen na te denken. Vaak is het al voldoende om iemand de ruimte te geven voor zijn of haar verhaal. Of om naast iemand te gaan staan door te vragen hoe zijn dag is geweest. Als je ruimte geeft, ontstaan de mooiste gesprekken.”

Eigen ervaringen
“Ik heb veel meegemaakt, onder andere doordat ik als kind blind ben geworden, maar je moet goed weten wanneer je je eigen ervaringen kunt inbrengen. Soms kan het iemand die vastzit helpen, maar het kan ook irriteren als het te veel over jou gaat. Ik chatte een keer met een meisje van 14 dat blind was geworden na een ongeluk en aan euthanasie dacht. Dat was een heel mooi gesprek dat vanwege de gedeelde ervaringen natuurlijk erg dichtbij kwam. Dan is het best moeilijk dat je niet weet hoe het daarna met iemand verder gaat.”

Er zijn voor een ander
Ik ben er erg blij mee dat ik er voor iemand anders kan zijn. Het verbreedt mijn blik ook: ik kom in aanraking met zaken waar ik niets van wist.
Ik ben best actief en doe van alles, maar dit is echt een waardevolle aanvulling. En ik kan het vanuit huis doen. Als je een beperking hebt, en je hebt tijd en ruimte, dan kan vrijwilligerswerk voor de Luisterlijn je heel veel brengen: ervaring, positiviteit en de kans om met verschillende mensen om te gaan.”

{slider=Joyce: "Ik wil graag dat iets van mijn kracht op anderen afstraalt."}

Beeldend kunstenaar Joyce Houtzagers (59) is vrijwilliger bij Onbeperkt Luisteren. Ze merkt dat ze met een goed gesprek iets in beweging kan brengen bij mensen die vast zitten. “Ik neem mijn eigen ervaringen mee in het gesprek, maar niet mijn eigen situatie.”

“Je moet niet denken dat je een beetje kunt gaan zitten keuvelen; als vrijwilliger krijg je soms met zware problematiek te maken. Mensen beginnen vaak heel defensief en naar binnen gekeerd aan een gesprek, maar soms gaat er iets open. Als het lukt om een gordijn weg te schuiven, zodat er weer licht naar binnen kan, is dat een heel mooi moment. Je kunt écht een verschil maken. Dat soort ervaringen, en het contact met veel verschillende mensen, verrijken mij zelf ook.

Het gaat over de ander
Ik zit in een rolstoel, dus iedereen ziet altijd dat er iets met me is. Dat maakt dat situaties vaak om mij draaien. Er moet vaak iets rondom mij geregeld worden en dat kan in het contact met anderen bepalend zijn. Maar in de gesprekken die ik voor de Luisterlijn voer, maakt het niet uit wie of wat ik ben. Ik heb een prettige stem en ik kan goed luisteren. Dat is wat telt.
De anonimiteit in de gesprekken vind ik erg belangrijk. Het maakt dat er afstand is en dat heb je nodig om ruimte te maken voor de ander. Natuurlijk neem je je ervaringen mee in het gesprek. Die hebben je als mens gevormd. Maar het gesprek zal nooit om mij draaien.

Ik ben mijn handicap niet
Ik ben altijd heel bewust buiten de gehandicaptenwereld gebleven. Ik ben Joyce, ik ben mede door mijn handicap geworden wie ik ben. Maar ik ben mijn handicap niet. Ik breng niet iets extra’s mee vanuit mijn handicap; wel vanuit wie ik ben als persoon: beeldend kunstenaar, gescheiden moeder van twee kinderen, oud-ondernemer en inmiddels oma.
Ik had best enige scepsis toen ik kennismaakte met Onbeperkt Luisteren. Als het een initiatief was geweest voor mensen met een handicap, was ik er zeker niet aan begonnen, want ik houd niet van dat soort hokjes. Maar nu werk ik samen met vrijwilligers die bijvoorbeeld deels in het buitenland wonen. Of die een zware baan hebben en daardoor beperkt zijn in de tijden waarop ze vrijwilligerswerk kunnen doen. Die integratie is belangrijk voor me.

Kracht
Ik mag dan aan mijn rolstoel gebonden zijn, maar in mij zit een bewegend lichaam dat zich kan uiten via de schilderijen die ik maak. Dat ik dat heb ontdekt, heeft me veel rust gegeven en me een krachtiger mens gemaakt. Ik wil graag dat iets van die kracht op anderen afstraalt.”