De organisatie

Een samenleving waarin écht luisteren naar elkaar, met aandacht en zonder oordeel, vanzelfsprekend is en waar er voor iedereen, altijd, een luisterend oor beschikbaar is. De Luisterlijn draagt hieraan actief bij.

Er is voor iedere inwoner van Nederland op ieder moment van de dag, telefonisch of elektronisch, anoniem een luisterend oor en advies (in de Nederlandse taal) beschikbaar (WMO).

Door het bieden van een luisterend oor worden bellers, chatters en mailers door goed opgeleide vrijwilligers in staat gesteld hun verhaal kwijt te kunnen en daardoor pijn, verdriet en zorgen (even) het hoofd te bieden.

De minister heeft de uitvoering van de WMO-taak ‘luisterend oor’ belegd bij de Luisterlijn. Iedereen in Nederland kan op ieder moment van de dag kosteloos en anoniem een gesprek voeren over zijn/haar persoonlijke situatie en daarover advies krijgen. Een advies geeft de Luisterlijn alleen als de gesprekspartner of een bepaalde situatie daar om vraagt. Hiervoor is geen specifieke deskundigheid nodig, behalve luister- en gespreksvaardigheden. Advies (meedenken, doorverwijzen, aanraden) geeft de Luisterlijn met als doel vanuit gelijkwaardigheid de gesprekspartner weer (even) verder te helpen.

De Luisterlijn heeft zo’n 1500 luistervrijwilligers. Deze vrijwilligers worden door beroepskrachten opgeleid tot deskundige gesprekspartners. De beroepskrachten hebben allen een sociaal- agogische of een sociaal- wetenschappelijke opleiding gevolgd. Om vrijwilliger te worden is geen specifieke vooropleiding of opleidingsniveau vereist. Vooraf is er wel een kennismakingsgesprek waarin samen gekeken wordt naar de levensstijl, levenshouding, motivatie en of het werk bij iemand past.

Nieuwe vrijwilligers volgen eerst een basistraining van meerdere dagdelen. Daarna volgt een mentorperiode waarin de nieuwe vrijwilliger samen met een al ervaren vrijwilliger de eerste ervaringen opdoet. Op de 28 Luisterlijn locaties in heel Nederland draaien vrijwilligers telefoon- en chatdiensten of behandelen e-mails. Jaarlijks voeren zij ruim 300.000 gesprekken per telefoon, chat en e-mail. Ieder jaar is er een aanvullend trainingsaanbod voor alle vrijwilligers om de gespreksvoering verder te ontwikkelen en te verfrissen.

Trainers aan het woord:
Trainer Maria: "Ik ben er trots op met hoeveel compassie vrijwilligers luisteren"
Trainer Esther: “Ook in een chat heb je een gesprek van mens tot mens” 
Trainer Karen: "De focus ligt van kinds af aan al op mijn oren"

Op deze pagina vertellen vrijwilligers over het werk. 

De Raad van Toezicht (RvT) vervult 3 verschillende rollen:

• Een wettelijk bepaalde toezichthoudende rol:
  zij houdt integraal en onafhankelijk toezicht op de wijze waarop de directeur-bestuurder zijn verantwoordelijkheid waarmaakt voor de besturing van de organisatie.
• Een institutionele rol als werkgever: zij ontslaat en benoemt de directeur-bestuurder.
• Een ondersteunende rol als adviseur: zij fungeert als klankbord en sparring partner voor de directeur-bestuurder.

Bepalingen m.b.t. samenstelling en benoeming van de RvT zijn vastgelegd in de statuten van de Luisterlijn. Uitgangspunten m.b.t. het functioneren van de RvT heeft zij vastgelegd in een Reglement RvT en een Statuut Good Governance.

In het toezicht komen alle aspecten van de besturing van de organisatie door de directeur-bestuurder aan de orde.
De RvT functioneert als een collegiaal collectief.
De belangrijkste taak van de RvT is overeenstemming te hebben met de directeur-bestuurder over het doel van de organisatie en de maatschappelijke opdracht.De directeur-bestuurder stelt de RvT in staat om eigen waarnemingen te kunnen doen. In aanwezigheid van de directeur-bestuurder spreekt de RvT bijvoorbeeld met de LVR, OR, MT-leden etc.

De RvT stelt het strategisch beleidsplan, het jaarplan en de begroting vast, evenals de jaarrekening en het jaarverslag. De RvT werkt met drie commissies; Auditcommissie Financiën (AC-F), Auditcommissie Kwaliteit en Veiligheid (AC-KV) en de remuneratiecommissie (RC).

De RvT bestaat uit 4 natuurlijke personen, die 'van buiten' komen.
De voorzitter en vicevoorzitter worden in functie benoemd.
Er is een rooster van aftreden.

De leden van de Raad van Toezicht met hun hoofd- en nevenactiviteiten* zijn:

Hans Burgstra (voorzitter)
Hoofdactiviteit: Head of Finance bij School of Life Amsterdam
Nevenactiviteit: -

Leonore Tuijt (vicevoorzitter)
Hoofdactiviteit: Directeur-bestuurder Erasmus MC Foundation
Nevenactiviteit: Secretaris Stichting Weeshuis in Haïti

Lia de Jongh
Hoofdactiviteit: -
Nevenactiviteit: -

Jeroen Vermeulen
Hoofdactiviteit: CEO Zorggenoot 
Nevenactiviteit: -

* Nevenactiviteiten naast toezichthouder bij de Luisterlijn

Directeur-bestuurder: dhr. Richard Coonen

De Luisterlijn dag en nacht: 24 uur per dag, het hele jaar door, echte aandacht per telefoon.
De Luisterlijn chat: alle dagen van de week van 10:00 tot 22:00 uur bereikbaar.
De Luisterlijn e-mail: via een beveiligd e-mailsysteem.

Jaarlijks worden er ruim 330.000 gesprekken gevoerd, waarvan ca. 35.000 gesprekken via de chat en e-mail. 

De Luisterlijn wordt gebeld door veel verschillende mensen, waarbij een grote verscheidenheid aan onderwerpen aan bod komt. Bekijk hier een overzicht van veelbesproken onderwerpen.

De top drie gespreksonderwerpen bij de Luisterlijn telefoon zijn:
1. Eenzaamheid
2. Depressie en daaraan gerelateerde problemen zoals slapeloosheid, spanning, angst etc.
3. Relatieproblemen

Van de chat en e-maildienst maken vooral jonge mensen gebruik. De top vier hiervan is:
1. Relatieproblemen
2. Omgaan met dood, somberheid, identiteit
3. Eetstoornissen 
4. Automutilatie

Het anoniem luisterend oor, aangeboden door vrijwilligers, valt onder informele zorg. Daarmee is de Luisterlijn een voorportaal naar en een vangnet rond professionele zorg. Wat is de meerwaarde van de Luisterlijn naast GGZ-instellingen, gezondheidscentra en huisartsenposten? Wat maakt de Luisterlijn uniek t.o.v. andere (anonieme) telefonische en online hulpdiensten?

1. Het gesprek van mens tot mens. De vrijwilliger is geen specialist, geen ervaringsdeskundige, staat niet boven maar naast de ander.  
2. Ondersteuning van mensen die daar behoefte aan hebben. Men kan vanuit eigen huis, vanaf een zelfgekozen plaats, contact zoeken met de Luisterlijn.  
3. Ontlasting van het formele - en informele zorgsysteem.
4. Preventieve werking en het stimuleren van zelfredzaamheid. Uit onderzoek van het Verwey Jonker instituut (2013) blijkt dat de Luisterlijn voor een groot aantal bellers een unieke functie vervult; bijna de helft maakt naast de Luisterlijn géén gebruik van andere (dure) hulpverlening in de 1e - of 2e lijns zorg. Uit datzelfde onderzoek blijkt dat veel bellers door de Luisterlijn gestimuleerd worden zelf initiatieven te nemen om problemen op te lossen.
5. De unieke combinatie van hulp op afstand (anoniem) en nabijheid (échte aandacht). 
6. 24/7 bereikbaarheid. de Luisterlijn kan daarmee als achterwacht fungeren van instellingen buiten hun openingstijden.
7. Bevordering van participatie aan de samenleving door mensen mogelijkheden te bieden om zinvol vrijwilligerswerk te doen en zichzelf te ontwikkelen.

Zie ook de uitgave de Luisterlijn in de keten en het interview met wethouder Rineke Korrel over de Luisterlijn.

Burgemeester Tanja Haseloop - Amsing schreef eerder een column over het belang van luisteren. 

De Luisterlijn is in januari 2020 opnieuw beoordeeld als Goed beschreven door een onafhankelijk panel van praktijkbeoordelaars. De uitgebreide methodebeschrijving van de Luisterlijn is opgenomen in de online databank Effectieve sociale interventies van Movisie. Daar zijn we natuurlijk trots op!

Sterke punten die de beoordelaars noemen zijn onder andere: de laagdrempeligheid en toegankelijkheid, het voortdurend doorontwikkelen en verbeteren, sterk vrijwilligersbeleid met een goed opleidingstraject, professionele begeleiding en goede (arbeids-)voorwaarden voor de vrijwilligers. De Luisterlijn bestaat al sinds 1958. De rijke historie en tientallen jaren ervaring in gespreksvoering hebben de Luisterlijn gebracht waar het nu is. Er is een uitgebreid onderbouwen methodiek, professionele training en begeleiding.

Verschillende onderzoeken onderbouwen het werk van de Luisterlijn, het belang van anoniem échte aandacht. Het pdf Verwey-Jonker onderzoek 'De betekenis van aandacht (63 KB) ' en het onderzoek van Cephir: 'Echte aandacht voor eenzaamheid'  zijn hier te downloaden. 

ANBI
De Luisterlijn heeft de ANBI status (Algemeen Nut Beogende Instelling). Dit betekent dat een gift belastingaftrekbaar is. De ANBI status kent een publicatieplicht om inzicht te geven in de stichting. De hiervoor aangewezen documenten en informatie vind je hieronder.

- Standaardformulier publicatieplicht
- Jaarverslag en jaarrekening

de Luisterlijn heeft samen met 113Online de Meer Dan Handen Award Publieksprijs 2015 gewonnen. Voor de Luisterlijn is de publieksprijs een prachtige erkenning voor het werk dat de vrijwilligers 24/7 anoniem en ongezien doen.

De Luisterlijn wordt gefinancierd door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Daarnaast ontvangt de Luisterlijn giften van fondsen, kerken en particulieren.

Echte aandacht is een schaars goed. De Luisterlijn staat voor echte aandacht: dag en nacht tijd met een luisterend oor waarin het verhaal van de ander centraal staat. de Luisterlijn wil niet alleen echte aandacht bieden, maar ook mensen laten nadenken over het belang van echte aandacht. Hen inspireren om meer echte aandacht te geven.

Voor het werkveld Zorg en Welzijn:
Lezingenserie 'De aandachtsmaatschappij': Experts verkennen vanuit verschillende wetenschappelijke invalshoeken de begrippen maatschappij en aandacht op hun betekenis en samenhang.

Eind jaren vijftig plaatste een predikant uit Londen een advertentie in de krant. Daarin vroeg hij mensen, die op het punt stonden een einde aan hun leven te maken, hem eerst te bellen. Het aantal mensen dat gehoor gaf aan deze oproep was onverwacht hoog. In navolging van dit Londense voorbeeld richtte de Rotterdamse predikant Ds. Teutscher in 1958 de eerste telefonische hulpdienst in Nederland op. Hij vroeg in het algemeen aan mensen die verhullend spraken, om hun problemen duidelijk uit te spreken en het gesprek met de telefonische hulpdienst aan te gaan. Zelfs als het er om ging dat het leven niet te leven is en zij een einde aan hun leven wilde maken. Werd de telefoondienst eerst alleen uitgevoerd vanuit Protestantse kerken, later komen daar ook Katholieke vrijwilligers bij en eind jaren '60 komen de humanisten het werk versterken. Inmiddels hebben de 1500 vrijwilligers van de Luisterlijn zeer gevarieerde achtergronden en levensvisies. Maar allen delen ze de missie om mensen in kwetsbare situaties of op moeilijke momenten in het leven te ondersteunen door een goed gesprek.  

De Luisterlijn is in die 65 jaar uitgegroeid tot een landelijk netwerk met 28 vestigingen met behalve telefoondiensten ook hulpverlening per chat en e-mail. In 2008 veranderde de naam SOS Telefonische Hulpdienst in Sensoor. In 2018 veranderde de naam Sensoor naar de Luisterlijn. Prinses Beatrix onthulde deze nieuwe naam op 12 december 2018 in het Instituut voor Beeld en Geluid te Hilversum.

Bekijk hier de uitzending van Blauw bloed over de onthulling van de naam door Prinses Beatrix.

Bekijk hier de uitzending van Een Vandaag over 50 jaar Telefonische Hulpdienst.
Lees de uitgave Een halve eeuw echte aandacht