Ear-opener: Luisteren door te ademen

Herken je dit? Je bent in gesprek met iemand die boos, gefrustreerd, bang of verdrietig is. Je probeert te luisteren, maar je emotie neemt het over en voor je het weet voer je een dialoog in je hoofd. “Wat moet ik nu doen? Dit is zooo lastig! Hoe kom ik hier uit?” Je gaat zo op in je eigen gedachten dat je het contact met de ander én jezelf verliest... 

Aandacht voor ademhaling
Wat mij dan meestal helpt is om, in de eerste plaats, te letten op mijn ademhaling tijdens het luisteren. Er zijn veel momenten in mijn dagelijks leven, zowel zakelijk als privé,  waarbij aandacht voor mijn ademhaling mij uit zo’n impasse helpt. Door mijn aandacht te verschuiven naar de stroom van lucht die mijn longen binnenkomt, kan ik luisteren door te ademen.

Bewust ademhalen
Uitdaging is: hoe kan je aanwezig zijn voor de ander én aandacht hebben voor wat dit met jezelf doet? Ik ben geïnspireerd geraakt door wat Zen zegt over bewust ademhalen. Dit helpt mij om mijzelf als het ware niet te verdrinken in de emotie (van de ander of mijzelf) én aanwezig te blijven:

“Het eerste hulpmiddel erbij is dat je je adem blijft volgen terwijl je luistert. De aandacht voor de bijzondere symfonie van onze adem wortelt ons in het huidige moment.” (Thich, Nhat Hanh, Met zen de planeet redden, ,2022, p. 211)

Dat kan ik doen, dit is praktisch haalbaar. Ik volg mijn in- en uitademing. Dit brengt mij rust en helpt mij te zien wat er gebeurt.

 “De beste manier waarop ik kan luisteren naar moeilijke, bittere of boze woorden is door te luisteren naar pijn achter de woorden.” (Thich Nhat Hanh, Met zen de planeet redden, ,2022, p. 212)  

Thich Nhat Hanh zegt dat je dit kunt doen door voorbij de woorden te luisteren, iemand recht aan te kijken, bewust te zijn van je ademhaling en door in je hart en in stilte de vraag te stellen: ‘Waar lijd je echt onder?’

Toen ik dit begon toe te passen tijdens moeilijke gesprekken met anderen (puberzoon, geïrriteerde familieleden en vrienden) door letterlijk aandacht te richten op mijn ademhaling (van oor naar longen!) viel het mij op dat ik in de eerste plaats veel rustiger werd! De emotie was er nog steeds, maar ik kon het beter zien en accepteren zonder deze te willen wegnemen. Daardoor kon ik er beter zijn voor de ander zonder mijzelf te verliezen.

Beter contact
Wat ik ervan geleerd heb, is dat luisteren naar heftige emoties bij de ander, ook kan zorgen voor emoties (zoals boosheid, verdriet en frustraties) bij mij. Dat maakt ons menselijk. Het brengt ons tot elkaar. Door bewust te zijn van mijn ademhaling tijdens luisteren kom ik tot een beter contact met de ander. Maakt niet uit hoe heftig de emotie op dat moment is.     

Jaarlijks trainen en begeleiden trainers van de Luisterlijn honderden vrijwilligers in hun luister- en gespreksvaardigheden. Zij delen hun kennis en ervaringen graag om jou en anderen te inspireren beter te leren luisteren. Dit is een bijdrage van Agnieszka P. (chattrainer bij de landelijke locatie).

Literatuur:
Thich Nhat Hahn (2022). Met zen de planeet redden, p. 211, 212