Ear-opener: Vul niet in voor een ander, maar vraag

Twintig jaar geleden overleed mijn broer aan suïcide. Afgelopen week heb ik dit voor het eerst vertelt aan mijn achttienjarige zoon. Hij gaf aan dat hij nooit vragen hierover had durven stellen, omdat hij bang was dat dit pijnlijk, kwetsend of ongepast zou zijn. Ik heb altijd gedacht dat hij geen interesse had in mijn broer en diens vroege overlijden, vertelt trainer Yvon. "En ja, ondanks mijn werkervaring vul ook ik weleens iets in voor een ander."

Herkenbaar?
Mijn zoon gaf aan dat hij sowieso nooit vragen stelt als het gaat om gevoelige of heftige onderwerpen. Gewoonweg omdat hij bang is voor welke gevoelens dit bij de ander teweeg kan brengen. Ik denk dat velen zich hierin kunnen herkennen…

Nodig de ander uit om te vertellen
Een workshop over socratische gespreksvoering leerde mij dat het goed is om juist wél hiernaar te vragen, maar dan op een passende manier. Vaak vragen mensen, om welke reden dan ook, niet door als het gaat om heftige onderwerpen. En dat ontneemt iemand de kans om erover te praten, ook al zouden ze dit wel willen.

Respectvolle vragen kunnen zijn:

• ‘Ik heb gehoord/ik weet dat…hoe is dat voor jou? Wil je me er iets over vertellen?’ of
• ‘Goh ik ben benieuwd naar je verhaal, mag ik je hierover een vraag stellen?’

In een training die ik gaf aan nieuwe vrijwilligers, stelde een cursist ook de vraag 'Goh, ik ben benieuwd naar je verhaal, wil je me er iets meer over vertellen?' aan een mede-cursist. Met een prachtig resultaat. De mede-cursist voelde zich gezien, gehoord en serieus genomen en deed haar verhaal.

Ik stel deze vragen nu ook regelmatig in gesprekken en stimuleer vrijwilligers dat ook te doen. En het werkt! Er ontstaan zo vaak hele mooi en bijzondere gesprekken, waarbij de ander het gevoel heeft er te mogen zijn.  Als de ander er op dat moment liever niet over doorpraat, kan en mag dat natuurlijk ook.

Tips
Neem een aandachtige luisterhouding aan en sluit met je vragen telkens aan bij wat de ander zegt door bijvoorbeeld woorden die de ander gebruikt te herhalen of juist het gevoel weer te geven die je naast de inhoud van het verhaal hoort. Ook door samen te vatten wat je hoort geef je blijk dat je de ander ook echt hoort en zijn of haar verhaal serieus neemt.

Vind je het lastig om dergelijke vragen te stellen? Zorg dan voor een omgeving waar jij en de ander zich prettig en veilig voelen. Ga bijvoorbeeld wandelen. Vind je het moeilijk om erover te beginnen? Geef dit dan ook aan. 

Samenvattend
Kortom, de moraal van het verhaal is: ga spannende, heftige en gevoelige gespreksonderwerpen niet uit de weg, omdat je bang bent voor de reactie van een ander. Vraag daarentegen (voorzichtig en op een passende wijze) of de ander hierover zijn of haar verhaal met jou wil delen. Het bespreekbaar maken van gevoelens en zaken kan heel fijn zijn en de ander het gevoel geven dat hij of zij er mag zijn.

Jaarlijks trainen en begeleiden trainers van de Luisterlijn honderden vrijwilligers in hun luister- en gespreksvaardigheden. Zij delen hun kennis en ervaringen graag om jou en anderen te inspireren beter te leren luisteren. Dit is een bijdrage van Yvon H. (trainer bij de landelijke locatie).